De voorbije anderhalve week heb ik doorgebracht in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië-Herzegovina, een voormalige deelrepubliek van de Federale Socialistische Republiek Joegoslavië. De Balkan in het algemeen, en dan vooral Bosnië, heeft nogal een negatief imago onder ons, lichtelijk verwende westerlingen. De geboorte van deze jonge Balkanstaat werd integraal uitgezonden op televisie (nu moet ik eerlijkheidshalve opmerken dat ik in de periode 1992-1995 nog wat te jong was om de ontwikkelingen te volgen, maar goed, ik heb het aldus uit vrij goede bron vernomen) en zoals we weten van talloze reality-shows over het onderwerp "geboortes" zijn deze over het algemeen vrij bloedig. Edoch, terwijl de reality-shows meestal eindigen op een zeer positieve noot, de al dan niet meerderjarige ouders en de vers gewassen spruit, die als een kersvers gezinnetje nog eens vriendelijk lachen in de camera, vooraleer die op zoek gaat naar meer nieuw leven, bleef Bosnië nogal verweesd achter. De internationale gemeenschap, die als vroedvrouw tijdens het baren van de kinderen van Joegoslavië nogal laks gereageerd had, bleef in feite even onverschillig ten opzichte van het land in haar kinderjaren, afgezien van het voorzien van een vrij complexe federale structuur langs etnische breuklijnen en te veel macht in handen van nationalisten.
Maar goed, voldoende doem en duisternis voor eventjes, want 1995 is toch ondertussen ook al 17 jaar geleden en over het uiteenvallen van Joegoslavië zijn er hele boeken geschreven door intelligentere mensen dan mijzelf en ook wel heel wat door aanzienlijk minder intelligente mensen dan mijzelf (daar zijn er dan ook gewoon meer van natuurlijk), dus zo het u zou interesseren, ga eens langs bij de plaatselijke bibliotheek of boekenwinkel. Op heden bruist Sarajevo opnieuw, hetzij met een ander smaakaccent en her en der lichtjes bitter. Verleden week was er de 18e editie van het filmfestival bijvoorbeeld, hetgeen met de nodige trommels en pivo's (of piva voor de meer linguïstisch begaafden onder ons) gevierd diende te worden. Het oudste deel van de stad met de sprookjesachtige en lichtelijk uitdagende naam Baščaršija ademt de sfeer uit van de lang vervlogen dagen van het Osmaanse Rijk en voorziet in de basisbehoeften van zowel toerist als inboorling met ćevapi (kleine worstjes), pljeskavica (hamburger), burek (bladerdeeg met vleesvulling), pita (bladerdeeg met een vulling anders dan vlees) of waar de voorkeur van de persoon in kwestie dan ook zou naar uitgaan. Er is zelfs de obligatoire rivier, de Miljacka, die ondanks de vergelijkingen die de plaatselijke bevolking in een mengeling van zelfspot en trots willen maken met Parijs, toch niet helemaal kan concurreren met de Seine of andere grootstadrivieren. Zelfs de overwelfde Brusselse Zenne maakt meer indruk, al was het maar omdat er minder afval in drijft.
Desalniettemin is Sarajevo een stad met een uitzonderlijk
interessant verleden, een heden vol tegenstrijdigheden en een begeesterende
toekomst. De vroeger zo diverse stad, een kruispunt van geloofsovertuigingen en
culturen, is op heden overwegend mohammedaans geworden. De overheersende
variant van de islam is een zeer gematigde, Europese variant, waarvan de
beoefenaars alcohol nuttigen, de vrouwen achterna zitten en veelal vers geschoren
voor de dag komen. Daartegenover staan de Salafistisch geïnspireerde baarden,
vergezeld door vrouwen in boerka’s, vaak nog eens voorzien van een zonnebril,
wat een toch wel grappig beeld oplevert. Deze islamvorm is niet
traditioneel Bosnisch, maar ingevoerd door Arabieren, die na de oorlog veel
geld pompten in de heropbouw van het moslimpatrimonium van Sarajevo en Bosnië
in het algemeen en wordt dus door de meerderheid van de Bosnische bevolking en
diaspora nogal vijandig bekeken, maar is wel zeer aanwezig in het straatbeeld
en weegt door op de politiek. De Servische en Kroatische bevolkingsgroepen zijn ondervertegenwoordigd ten opzichte van het rijke verleden, na de oorlog zijn deze vertrokken naar andere steden in Bosnië of naar hun respectievelijke "eigen" thuislanden.
Het lot van Bosnië ligt in handen van de moslims, de Kroaten
en de Serven, hun tegenstrijdige belangen en ambities en de beslissingen die hen worden
opgelegd door de internationale gemeenschap en de Europese Unie. Ongeacht deze politieke onzekerheid,
gewet op de gruwel van de recente oorlog, is het leven in Sarajevo mooi,
gespeend van de stress van het westen, begenadigd met een zwoel klimaat en een
wonderlijke ligging tussen de Balkanbergen. Of u nu aan een waterpijp lurkt in de
steegjes van de oude stad, een pint nuttigt op een terras aan één van de brede
Habsburgse allées of geniet van een traditioneel maal bovenop één van de
omringende bergen, het leven is er o zo mooi.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten